Motivasyon Kaybı Bulaşıcıdır

Üzüm üzüme baka baka kararır. Her ne kadar aşina olduğumuz bir cümle olsada iş dünyasında söz konusu üretim ve performans olunca akla ilk gelen atasözü bu değildir. Ama....

Tıpkı bazı hastalıklar gibi bazı davranışlar da bulaşıcıdır. Büyük, orta ölçekli veya küçük bir grupla çalışıyor olmanız bu tür davranışların etkilerini değiştirmiyor. İçerisinde bulunduğumuz koşullara bakılırsa bir çoğumuz için “İş, hayatımızın bir parçası değil. Hayatımız, işimizin bir parçası.”

Kişisel sorunlarınızı, piyasa şartlarını, ticari ilişkileri ve ülkenin güncel politikalarını da düşünürsek ne kadar kasisli bir yolda ilerlemeye çalıştığımıza şaşıracaksınız. Hangi sektörde ne üzerinde çalışıyor olursak olalım, bazen performans kayıplarının çoğaldığını fark ederiz. Bu tür durumların bulaşıcı olduğuna dair pek çok araştırma var.

Performansımız motivasyona bağlı ise bu çok normal bir durumdur. İyi işler çıkarmak için motivasyon yerine sığınmamız gereken tek şey disiplin olmalı. Fakat bunu yapabilmek imkansıza yakın. Üstelik bireysel olarak bunu yapabilmeyi başarsak bile bir ekip olarak bunu yapabilmek çok daha zor.

Alanında tanınmış bir araştırmacı ve profesör tarafından yapılan çarpıcı bir çalışma, motivasyon kaybının ekip dinamikleri üzerindeki bulaşıcı etkisini ortaya koyuyor. Bu araştırmada, farklı ekipler belirli görevleri tamamlamak üzere bir araya getirilmiş ve bazı ekiplerin içine stratejik olarak toksik davranışlar sergileyecek bireyler yerleştirilmiştir. Üç farklı olumsuz davranış türü incelenmiştir: İşe ilgisiz ve umursamaz bir tutum sergileyen kişiler, diğer ekip üyelerine karşı kaba ve eleştirel bir yaklaşımda bulunanlar ve sürekli karamsar, motivasyonsuz bir tavır sergileyen bireyler.

Araştırma, bu tür davranışların yalnızca bireyin kendi performansını değil, ekipteki diğer üyelerin motivasyonunu ve iş birliğini de ciddi şekilde olumsuz etkilediğini göstermiştir. Öyle ki, bu bireylerin varlığı ekip genelinde performans kaybına yol açmış ve grup uyumunu bozmuştur. Çalışmanın en çarpıcı sonuçlarından biri, bu olumsuz davranışların "bulaşıcı" bir şekilde diğer ekip üyelerinin tutum ve davranışlarını da etkilediğinin saptanmasıdır. Elde edilen bulgular, liderlerin ve ekip yöneticilerinin toksik davranışları erken fark ederek önlem almasının, sağlıklı bir iş ortamı oluşturmak açısından kritik olduğunu vurgulamaktadır.

Performansı Yeniden Yükseltmek İçin Neler Yapabiliriz?

Her ekipte zaman zaman motivasyon kaybı yaşanabilir, ancak bu durumun kalıcı hale gelmesini önlemek ve performansı yeniden yükseltmek için izlenebilecek çeşitli stratejiler bulunmaktadır. Küçük, orta ölçekli veya büyük ekiplerle çalışıyor olmanız fark etmeksizin, bu yöntemler ekip dinamiklerini olumlu yönde etkileyebilir.

1. Olumsuz Davranışları Tespit Edin ve Doğru Müdahalede Bulunun

Olumsuz davranışları erken tespit etmek, süreci yönetmenin ilk adımıdır. Ekipteki bireylerin tutumlarını gözlemleyerek, toksik etkiler yaratan davranışları tanımlayın. Ancak bu davranışların nedenini anlamak da bir o kadar önemlidir. Örneğin, kişinin motivasyon kaybı bireysel sorunlardan mı kaynaklanıyor, yoksa iş ortamıyla mı ilgilidir? Bu tür davranışlara sert bir şekilde yaklaşmak yerine, yapıcı bir tavırla, birebir görüşmeler yaparak çözüm odaklı bir iletişim kurun.

2. Açık İletişim ve Geri Bildirim Kültürü Oluşturun

Ekip üyelerinin düşüncelerini ve endişelerini açıkça ifade edebilecekleri bir ortam yaratmak, toksik davranışların etkisini azaltmada önemli bir rol oynar. Açık iletişim, hem liderlerin ekip içindeki sorunları erken fark etmesine hem de ekip üyelerinin kendilerini değerli hissetmesine yardımcı olur. Ayrıca, düzenli ve yapıcı geri bildirimler, performansın yükseltilmesine doğrudan katkı sağlar.

3. Pozitif Liderlik Gösterin

Ekip liderleri, ekibin genel ruh halini ve motivasyonunu doğrudan etkileyebilir. Bu nedenle, liderlerin pozitif bir tutum sergilemesi, örnek bir çalışma disiplini göstermesi ve ekip üyelerine ilham verecek davranışlar sergilemesi önemlidir. Pozitif liderlik, ekibin enerjisini artırabilir ve toksik davranışların etkisini en aza indirebilir.

4. Rol ve Sorumlulukları Netleştirin

Ekip üyelerinin rollerini ve sorumluluklarını net bir şekilde anlamaları, motivasyon kaybını önlemeye yardımcı olur. Belirsizlik, strese ve iletişim kopukluklarına yol açabilir. Her bir ekip üyesinin görevini ve hedeflerini açıkça tanımlayarak, bireylerin işlerine odaklanmalarını ve ekip dinamiklerinin korunmasını sağlayabilirsiniz.

5. Ekip İçindeki Olumlu Davranışları Pekiştirin

Toksik davranışlarla mücadele ederken, olumlu davranışları öne çıkarmak da son derece önemlidir. Ekip üyelerini motive eden, iş birliğini artıran ve çözüm odaklı düşünen bireyleri takdir edin. Bu tür davranışları ödüllendirmek, ekip içinde daha pozitif bir kültür oluşturur ve diğer üyelerin de benzer şekilde davranmalarını teşvik eder.

6. Düzenli Eğitim ve Atölyeler Düzenleyin

Motivasyonu artırmak ve toksik davranışları önlemek için düzenli ekip eğitimleri ve atölyeler faydalı olabilir. Bu tür etkinlikler, ekip üyelerinin hem bireysel hem de ekip içi becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur. Ayrıca, eğitimler sırasında ekip üyeleri arasındaki bağların güçlenmesi, ekip dinamiklerini olumlu yönde etkiler.

7. Motivasyonu Artırıcı Faktörlere Odaklanın

Motivasyonu artırmak için bireysel hedeflerin yanı sıra ekip hedeflerini de vurgulayın. Kısa vadeli başarıları kutlamak, ekip üyelerine ilerleme hissi verir ve moral yükseltir. Ayrıca, iş-yaşam dengesi sağlamak, esnek çalışma saatleri sunmak veya bireylerin kişisel gelişimlerini desteklemek gibi unsurlar da ekip motivasyonunu artırabilir.

8. Toksik Davranışların Kaynağını Ele Alın

Bazı durumlarda toksik davranışlar bireylerin değil, sistemin veya iş ortamının bir sonucu olabilir. Bu nedenle, ekip dinamiklerini olumsuz etkileyen koşulları tespit edip düzeltmeye çalışın. Örneğin, aşırı iş yükü, iletişim eksikliği veya adaletsiz uygulamalar gibi sorunları ortadan kaldırarak ekip motivasyonunu yeniden yükseltebilirsiniz.

9. İşbirliğini ve Ekip Ruhunu Güçlendirin

Ekip üyelerinin birbirini daha iyi tanımasını sağlamak, güveni artırır ve toksik etkileri azaltır. Bunun için ekip etkinlikleri, grup çalışmaları veya sosyal aktiviteler düzenleyebilirsiniz. Güçlü bir ekip ruhu, bireysel sorunların ekip geneline yayılmasını engeller.

10. Disiplin ve Strateji Dengesi Kurun

Motivasyon kaybını önlemek için disipline önem vermek gerekir, ancak bu süreçte ekibin aşırı baskı altında hissetmemesi için bir denge kurulmalıdır. Bireysel ve ekip hedeflerini netleştirirken, bu hedeflere ulaşmak için izlenecek yolları birlikte belirlemek, ekip üzerinde kontrol hissi yaratır ve motivasyonu artırır.